Cerkiew prawosławna w Polsce sięga swoimi korzeniami do misji św. Cyryla i Metodego. Od tego czasu jest nierozerwalnie związana z historią Polski. Pomimo różnych niesprzyjających rozwojowi cerkwi wydarzeniom takim jak Unia brzeska, Bierzeństwo w 1924 roku rozpoczyna się współczesny rozdział dla polskiego prawosławia. Za sprawą tomosu udzielonego przez Patriarchę Konstantynopola powstaje Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny.
Przez prawie sto lat funkcjonowania polskiej autokefalii prawosławie budowało solidne fundamenty do samodzielnego funkcjonowania oraz umacniania swojej pozycji w społeczeństwie i kulturze Polski. Po II Wojnie Światowej i zmianie granic polska cerkiew utraciła 4 mln wiernych i ponad 1300 cerkwi, a wiernych z południowo wschodniej Polski przesiedlono w ramach „Akcji Wisła” na Ziemie Odzyskane. Na nowo trzeba było zorganizować życie cerkiewne. W 1947 roku do jedynego działającego w Polsce monasteru męskiego w Jabłecznej dołączył monaster żeński na Św. Górze Grabarce. W 1951 roku powołano do życia seminarium duchowne. Od tamtego czasu liczba świątyń i wiernych stale zwiększała się. W 1982 roku rozpoczęto odbudowę głównej cerkwi męskiego monasteru Zwiastowania Najświętszej Marii Panny w Supraślu, a 10 lat później do Białegostoku sprowadzono relikwie Św. Młodzieńca Gabriela Zabłudowskiego. Odrodzono Prawosławny Ordynariat Polowy, kapelaństwo szpitalne i więzienne, a w szkołach rozpoczęto katechezę.
Cerkiew w Polsce liczy około 500 tysięcy wiernych (stan na 2020 rok) i ponad 450 duchownych wśród, których jest 10 biskupów i około 100 mnichów i mniszek. Posiada 7 diecezji z 249 parafiami, w których jest 437 cerkwi oraz 11 monasterów i domów zakonnych. Monastery znajdują się w Jabłecznej, Supraślu, Sakach, Wysowej, Kostomłotach, Odrynkach, Grabarce, Zwierkach, Wojnowie, Turkowicach, Zaleszanach. Cerkiew prowadzi również 7 domów opieki społecznej, których działalność finansowo wspierana jest przez cerkiewną Fundację Eleos i Diecezjalne Ośrodki Miłosierdzia. Eleos prowadzi świetlice dla dzieci z rodzin dysfunkcyjnych.
Szkolnictwo w PAKP jest bardzo rozwinięte. Przyszli duchowni kształcą się w Prawosławnym Seminarium Duchownym w Warszawie. Wyższe wykształcenie teologiczne można uzyskać na Sekcji Teologii Prawosławnej Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie oraz Katedrze Teologii Prawosławnej Uniwersytetu w Białymstoku. Ponadto w Bielsku Podlaskim prowadzone jest Policealne Studium Ikonograficzne, a w Hajnówce Szkoła Psalmistów i Dyrygentów Cerkiewnych. Prowadzona jest współpraca i wymiany studenckie z zaprzyjaźnionymi zagranicznymi uczelniami teologicznymi. W szkołach podstawowych i średnich prowadzona jest katecheza przez wykwalifikowanych katechetów.
Ważną rolę w życiu Cerkwi w Polsce ma młodzież. Od 1981 roku działa Bractwo Młodzieży Prawosławnej, które działa na terenie całej Polski i poza jej granicami w ramach ogólnoświatowej organizacji SYNDESMOS. Bractwo skupia wokół siebie prawosławną młodzież związaną z cerkwią. Młodzież działająca w bractwie organizuje letnie obozy dla dzieci i młodzieży, pielgrzymki na terenie Polski i za granicą, spotkania modlitewne, szkolenia oraz imprezy religijno-kulturalne. Byli działacze bractwa zasilają kadry naukowe i duchowne Cerkwi, ale też prowadzą prawosławne media tj. Przegląd Prawosławny, strona i sklep cerkiew.pl, stowarzyszenie OrthNet i portal OrthPhoto, a nawet zasiadają w parlamencie.
Cerkiew w Polsce posiada świętych męczenników, Św. Młodzieńca Gabriela Zabłudowskiego, Św. Maksyma Gorlickiego, Św. Grzegorza Peradze oraz męczenników ziemi chełmskiej i podlaskiej. Otaczani są oni szczególną czcią na naszych terenach oraz zdarza się, że ich kult rozpowszechniony jest na terenach za naszą wschodnią granicą. Organizacje cerkiewne oraz parafie na terenie PAKP organizują wydarzenia kulturalne takie jak hajnowskie Dni Muzyki, koncerty kolęd w Operze i Filharmonii w Białymstoku oraz na Zamku Królewskim w Warszawie. Na parafiach i w Centrach Kultury Prawosławnej organizowane są warsztaty, szkolenia i spotkania tematyczne służące ku pogłębianiu wiedzy religijnej oraz życiu cerkiewnemu.
